Kerkorgel uit Steenwijk naar Litouwen
Kerkorgel van de Gereformeerde kerk (Synodaal) uit Steenwijk krijgt een nieuwe bestemming
In 1922 metselde ds. C.W.E. Ploos van Amstel de eerste officiële steen in de in aanbouw zijnde Gereformeerde kerk (synodaal) aan de Onnastraat in Steenwijk. Inmiddels zijn we ruim negentig jaar verder, de kerk is na de totstandkoming van de Protestantse kerk Nederland (PKN) in 2004 niet meer als zodanig in gebruik. De Protestantse gemeente van Steenwijk maakt gebruik voor de zondagse eredienst van de Grote of Sint Clemenskerk.
De kerk aan de Onnastraat staat te koop. En eigenlijk is de ontmanteling al begonnen. Van het kerkorgel werd op 11 september 2015 al afscheid genomen door middel van een afscheidsconcert. De vaste organisten (Arjan Kroes en Guus Vogel) mochten nog een keer achter de speeltafel plaatsnemen en twee koren onder leiding van Jelma Wiegersma verleenden hun medewerking.
In oktober 2015 moet het orgel beschikbaar zijn voor ontmanteling en overplaatsing naar Litouwen. De gemeente Steenwijkerland heeft hiervoor een vergunning afgegeven en omdat het orgel geen monumentale status heeft mag het ook worden uitgevoerd naar het buitenland. Organist Arjan Kroes betreurt dat laatste. Hij roemt het orgel van Nederlandse makelij dat in 1954 in Rotterdam gebouwd is door de forma Valckx & Van Kouteren en Co.. De klank was erg goed en de akoestiek van de kerkzaal uitstekend zo brengt hij onder woorden. Omdat de kerk in 1922 is gebouwd en het orgel in 1954 is geplaatst wil dat tegelijkertijd zeggen dat er nog een voorganger moet zijn gweest. Op een bewaard gebleven foto van het oude kerkinterieur is dat orgel te zien. Ook is goed te zien dat de banken bij de opening andere waren dan de nu aanwezige.
Waarschijnlijk is de kerkzaal in de jaren tachtig opnieuw ingericht waarbij al het meubilair vervangen is. Ook het liturgisch centrum heeft een gedaantewisseling ondergaan: de preekstoel is kleiner geworden en de liturgietafel tevens avondmaalstafel kreeg een belangrijke plaats op het podium.
Bij diezelfde verbouwing is ook De Schutse (Onnastraat 46) aan de kerk gebouwd. De Schutse is het naastgelegen zalencentrum. Er ontstond in de jaren tachtig meer behoefte aan grotere ontmoetingsruimte bij kerkgebouwen om na de kerkdienst nog wat na te praten of koffie/ thee te drinken. Tegelijkertijd was een grote ontmoetingsruimte ook nodig voor gemeentevergaderingen.
Wie vanaf de stadswal goed naar het kerkgebouw kijkt moet als bijna vanzelfsprekend in de overgang van de kerk naar De Schutse een woninggedeelte van enkele etages ontwaren. Dat klopt, deze woning was de dienstwoning van de koster en later omgebouwd tot diverse zalen. Ds. Ploos van Amstel heeft de eerste steen gelegd, koster Klaas Krikke (geboren in Steenwijk op 30 januari 1877) heeft de bouw van de kerk vrijwel op de voet kunnen volgen vanuit de Westwijkstraat waar hij woonde. Toen de kerk met de kosterwoning klaar was kon hij daar met zijn gezin gaan wonen.
De kerk is gebouwd op de plaats van een eerder kerkgebouw uit 1842. Deze kerk was te klein geworden door de gestage groei van het ledenaantal van de synodale kerk in Steenwijk. Het kerkgebouw is een ontwerp van architect J.B. Radstake in de vorm van een kruis. Het kruis is te herkennen aan de indeling van de kerkzaal: vanuit de ingang aan de Onnastraat recht naar voren naar het liturgisch centrum en dan links en rechts een vleugel.
In de toren zit een uurwerk met sierlijke wijzerplaat.
De dispositie van het door Valckx & Van Kouteren & Co. gebouwde orgel:
Manuaal 1: Prestant 16 v, Prestant 8 v, Concertfluit 8 v, Bourdon 8 v, Octaaf 4 v, Fluit 4 v, Quint 2 2/3 v, Octaaf 2 v, Mixtuur 2 v, Cornet 4 v 4 sterk discant en Trompet 8 v.
Manuaal 2: in de zwelkast: Prestant 8 v, Zacht gedekt 8 v, Gamba 8 v, Prestant 8 v, Open fluit 4 v, Nasard 2 2/3 v, Woudfluit 2 v, Scherp 1 v 3 Sterk, Schalmei 8 v en een Tremulant.
Pedaal: Prestant 16 v (transmissie), Subbas 16 v, Oftaafbas 8 v (Unit), Gedektebas 8 v (Unit), Koraalbas 4 v (Unit) en een Bazuin 16 v.
Koppelingen en speelhulpen.
Elektro pneumatische kegelladen. Manuaalomvang C - g3. Pedaalomvang: C - f1
Het kerkelijk archief van de Gereformeerde kerk (Synodaal) zal overgebracht worden naar het gemeentearchief van de gemeente Steenwijkerland.
Verhaal geplaatst: 28 november 2015
Afbeelding: Kerkzaal en orgel
Foto: auteur
Trefwoorden: | Kerkorgel |
Periode: | 1922-2015 |
Locatie: | Steenwijk |