image/svg+xml

Open of Dicht?

Verhaal

Open of Dicht?

Plaatje bij verhaal: 70-0705.jpg

Open of Dicht?

Nu een heet hangijzer: Open op zondag of dichtblijven. Honderd jaar geleden was het niet anders.

De gemeenteraad van Stad Vollenhove moet op 18 December 1931 een nieuwe Verordening vaststellen die gebaseerd is op de Winkelsluitingswet. De gemeente wil in de verordening enkele bepalingen opnemen die afwijkend zijn van hetgeen in de wet staat.

Maar hoe was de situatie op dat moment? Al in februari 1922 was de Verordening Zondagsluiting door de gemeenteraad vastgesteld. Ook toen bestond er al een mogelijkheid om een ontheffing te verlenen voor winkels waar zuivel werd verkocht. Hier zijn twee redenen voor:

1: de kleine boertjes in de stad zijn niet in staat om voor twee dagen melk te leveren (zaterdag en zondag)

2: vissers die laat op de zaterdagavond nog binnen komen varen kunnen geen zuivel meer kopen. 

Het lijkt er op dat alleen deze melkwinkels ook daadwerkelijk op zondag open zijn geweest, alle andere middenstanders hielden al vrijwillig hun winkels op de zondag dicht.

Maar wanneer is een winkel eigenlijk open of dicht? Een beetje spitsvondigheid komt hier wel aan te pas: een winkel is open als de etalage of de uitstalkast verlicht is, de winkel is niet open als er alleen verlichting wordt gebruikt om door heen te lopen naar het eigen woongedeelte achter de winkel.

Dat er bezwaar vanuit de middenstand tegen deze werking van deze Verordening Zondagsluiting zou komen is misschien geen vraag hooguit het moment waarop. In Juni 1922 nog geen vier maanden nadat de Verordening in werking was getreden komt E. van den Berg met de vraag of hij zijn winkel niet opnieuw op Zondag open mag stellen. Helaas staat er niet bij wat voor soort winkel Van den Berg heeft. De raad gaat niet op zijn verzoek. De rust is weergekeerd.

En dan volgt de situatie in 1931. Een landelijke wet die toegesneden wordt op de plaatselijke situatie. Dat is maatwerk maar in Vollenhove is dat niet helemaal zonder reden.

Het gaat om de winkelopenstelling op zondag maar evenzeer tijdens de avonduren. De gemeente kiest er voor om op zondag de bestaande situatie zoveel mogelijk te handhaven: winkels blijven gesloten en venten langs de straat is niet toegestaan.

De Winkelsluitingswet laat beide activiteiten op zondag wel toe. Vollenhove gaat uit van de lokale situatie en regelt dat in de plaatselijke verordening. Die verordening is dan weer verrassend te noemen want daar staan de uitzonderingen in: Verkoop van melk mag op Zondag plaatsvinden van 8 tot 9 uur 's morgens en van 18.00 - 19.00 uur 's avonds. Koeien geven dagelijks hun litertjes melk. In 1931 was het zaak deze melk zo snel als mogelijk bij de klant te krijgen, ook op zondag. Na de kerkdienst was de koffie met het bovenste laagje verse room een tractatie.  

Nu is een snelle levering aan de klant minder noodzakelijk vanwege de melktank die op een constante temperatuur van zeven graden Celsius wordt gehouden en pas na zes melkbeurten wordt geleegd. 

De Winkelsluitingswet stelt dat winkels van maandag tot en met vrijdag om 20.00 uur gesloten moeten zijn en op zaterdag om 22.00 uur. Vollenhove gaat een stapje verder door dat tijdstip voor alle winkels voor maandag tot en met zaterdag te verruimen tot 22.00 uur in de periode van 25 November tot en met 5 of 6 December en van 18 tot en met 24 December. De datum van 6 December komt alleen in beeld als het Sint Nicolasfeest van 5 December op een Zondag valt, dan wordt er uitgeweken naar de Maandag.

Voor bakkers die brood, banket, suikerwerk of chocolade verkopen is er zelfs op 31 December nog ruimte om de winkel langer open te houden en de allerlaatste klanten te helpen aan wat lekkers voorde laatste avond van het jaar. Er staat niet bij tot hoe laat dan dan is, waarschijnlijk ook tot 22.00 uur.   

Voor de kapper en de barbier geldt eveneens het tijdstip van 22.00 uur.

Niet iedereen denkt dat 22.00 uur voldoende is, het zou in de zomerperiode zelfs 23.00 uur mogen zijn voordat de winkel dicht gaat. En hier komt dan direct het specifieke van Stad Vollenhove aan de orde: het raadslid komt hier direct op voor de belangen van de vissers. Als zij na een week op zee te zijn geweest door omstandigheden pas laat op de dag de haven binnenlopen met hun schip, het aan wal brengen van de vis en het schoonmaken van het schip is er nauwelijks meer tijd om op een fatsoenlijke manier boodschappen te doen. Een uurtje extra kan de uitkomst zijn. iedereen krijgt ruim de tijd om bijtijds gekapt, geknipt en geschoren te zijn.

Wie dan in zekere zin toch nog achter het net vist kan een sigaar in de kroeg kopen, maar die dient wel ter plaatse aangestoken te worden. Ook chocolade kon in de kroeg gekocht worden maar alleen voor eigen gebruik. Iedereen die creatief is weet dat je een sigaar halverwege kunt doven om deze op een later moment weer aan te steken idem met chocolade, je breekt er een stukje voor eigen gebruik af en de rest neem je mee naar huis.

Iedereen heeft voldaan aan de Winkelsluitingswet en de Plaatselijke Verordening van de gemeente Vollenhove.

Of hiermee aan alle verwachtingen is voldaan of dat er toch nog aanvullingen nodig zijn zal nog moeten blijken als het onderwerp opnieuw aan de orde komt in de gemeenteraad van Stad Vollenhove. Zolang er niet met gesloten deuren over gesproken wordt is de uitkomst te volgen in de notulen.

En dat gebeurde inderdaad. In mei 1934 spreekt de gemeenteraad opnieuw over het onderwerp winkelsluiting. Dit keer geen voorstel van het College maar naar aanleiding van een door vrijwel alle winkeliers in Stad Vollenhove ondertekend verzoekschrift. De middenstand vraagt en masse om weer terug te gaan naar de oude sluitingstijd van 20.00 uur. Dat is kloeke taal waar geen misverstand over kan bestaan. Een enkel raadslid probeert dan toch nog een ontsnappingsclausule te bedenken voor vissers die verlegen zitten om een boodschap of een stuk gereedschap als zij laat aan wal zijn gekomen. De spitsvondigheid is door de Winkelsluitingswet goed toe te passen, bovendien in een kleine gemeenschap zal een middenstander een trouwe klant niet snel met lege handen laten staan. Terug naar de vroegere sluiting, daarmee hebben de middenstanders zelf ook nog wat aan hun avond.

Het Ministerie van Economische Zaken mengt zich ook in de strijd door op te merken dat een wet boven de plaatselijke verordeningen staat. Mocht een gemeente om welke reden dan ook af willen wijken van de wet, in dit geval de winkelsluitingswet dan zal er een nieuwe verordening vastgesteld moeten worden.

De gemeente Stad Vollenhove kan weer vooruit. 

 

Verhaal geplaatst: 18 februari 2016

Afbeelding: Beeldbank gemeente Steenwijkerland; foto uit Blokzijl

Trefwoorden:Winkelsluiting Zondag
Periode:1922-1930
Locatie:Vollenhove

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.